Werking
  Milieuvriendelijk
  Alles onder 1 dak
  Toepassingen
  Waterzuivering
     abdij Averbode

  Bouw
Contact
Contact
Contact
  Gezonde leefruimte
Contact
  Remineraliseer
  Links & Publicaties
Contact
Mail Ons
Publicaties
Links

Luchtzuivering

Hoe kamerplanten woning
en kantoor gezond houden!

 

Gebouwenziekte, flatneurose, Monday fever, …

  • Anja V. werkt op het hoofdkantoor van een grote bank. Modern gebouw, veel licht en ruimte, leuke collega’s, goede werksfeer… en toch krijgt Anja steevast stekende hoofdpijn, zodra ze op maandag weer enkele uren achter haar bureau zit. In het kantoor zit ze met veertig mensen samen in één grote ruimte. In een hoek staan drie fotokopieerapparaten. De ramen kunnen niet open, maar er is wel airconditioning.
  • Herman en Kristien wonen sinds vijf jaar in hun eigen huis. Energiebewust als ze zijn, hebben ze geïnvesteerd in een goede warmte-isolatie van hun woning: spouwisolatie, isolatiedekens op de zolder, dubbel glas, afdichting van openingen en kieren… De jongste tijd heeft hun drie jaar oud dochtertje geregeld last van een druipende neus en rode ogen. Er is meestal geen aanwijsbare oorzaak.

Nu heeft men een naam die de boven beschreven aandoeningen samenvat: “Sick building syndrome” of “Gebouwenziekte”.

Ten gevolge van de energiecrisissen zijn we onze woningen en gebouwen zo hermetisch mogelijk gaan isoleren tegen warmteverlies. Deze op zichzelf goede maatregel leidt in een aantal gevallen echter tot gezondheidsklachten: geïrriteerde ogen, lusteloosheid, hoofdpijn, keel- en neusverstopping, huiduitslag en andere typische allergieverschijnselen.

Een vuiltje aan de lucht

Men schat dat gebouwenziekte optreedt in ongeveer 30% van alle nieuwe of gerenoveerde gebouwen. De ziekteverschijnselen komen voort van de vervuilde lucht binnenshuis, die niet meer op een natuurlijke manier kan ververst worden ten gevolge van de maximale isolatie.
De lucht binnenshuis wordt vervuild door onzichtbare gassen en chemische stoffen (spoorelementen), welke uitgestoten worden door allerlei producten, meubelen en materialen die uit een modern gebouw niet meer weg te denken zijn.

Enkele belangrijke voorbeelden:

  • Bouwmaterialen, isolatieschuim, lijm (gebruikt in spaanplaat of voor vloerbedekking), allerlei papierproducten, stijfsel, waterafstotende producten, bepaalde brandstoffen e.a. bevatten vaak ureum-formaldehyde.
    Deze stof kan een hele reeks irritaties, hoofdpijn en zelfs astma veroorzaken.
  • Inkt (fotokopieerapparatuur!), reinigingsmiddelen, synthetische verfstoffen, rubber, oliën en kleurstoffen bevatten zeer dikwijls benzeen.
    Chronische blootstelling aan zelfs redelijk lage concentraties veroorzaakt hoofdpijn, eetlustverlies, slaperigheid, psychische stoornissen en aandoeningen van het hematologisch systeem zoals bloedarmoede en beenmergziekten.
  • In heel wat drukinkten, verfstoffen, vernissen, kleedstoffen en vooral ook bij de chemische reiniging of ontvetting van kledingstukken en metalen wordt “tri” (trichlorehyleen) aangewend.
    Ook tri geeft toxische gassen af en wordt zelfs beschouwd als een mogelijke verwekker van leverkanker.

De mens zelf stoot via zijn adem (en via sigarettenrook) tientallen organische stoffen en al dan niet ziekteverwekkende bacteriën uit. Wanneer een grote groep mensen gedurende een zekere tijd in een hermetisch geïsoleerde ruimt (bv. Een kantoor) samenzijn, leidt dit onvermijdelijk tot symptomen van gebouwenziekte.

Het probleem van NASA

Het is de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, die een mogelijke remedie aanbeveelt.
Die remedie is bovendien eenvoudig, decoratief en voordelig: kamerplanten!

Dat de NASA zich met het “Sick building syndrome” bezig houdt, is niet zo verwonderlijk. Tussen onze moderne, sterk geïsoleerde, energiezuinige woningen enerzijds en ruimtevaarttuigen waarin verscheidene mensen in een zeer beperkte, hermetisch afgesloten ruimte samen moeten leven anderzijds, is er niet zo veel verschil. Voor de NASA komt het erop aan te voorkomen dat astronauten ziek worden, zeker wanneer het gaat om langere ruimtereizen.
Reeds in de jaren zeventig gaf de NASA aan enkele onderzoekscentra opdracht om oplossingen voor het probleem te zoeken.
De research spitste zich toe op het zoeken naar:
· Materialen die geen toxische stoffen uitstralen
· Een zo voordelig en efficiënt mogelijke oplossing om lucht een in afgesloten ruimte te zuiveren.

Het onderzoekscentrum (Sverdrup Technology Inc.) dat in het Stennis Space Center in de staat Mississippi het probleem van de luchtzuivering aanpakte, vertrok van het volgende idee:
Als je de planeet aarde als geheel beschouwt, dan zie je dat alle planten samen een natuurlijk ecologisch systeem vormen dat de lucht, het water en de bodem zuivert (vandaar het belang van het behoud van onze bossen!). Kan de mens die ecologische kringloop dan niet gewoon meenemen en tot zijn voordeel aanwenden, wanneer hij zich in een afgesloten ruimte begeeft (een geïsoleerd gebouw of een ruimtetuig)?

Dat is veel makkelijker gezegd dan gedaan. Een volledige ecologische cyclus omvat immers niet alleen het afbreken van toxische chemische en andere luchtverontreinigde stoffen, maar ook de behandeling en recyclage van afvalwater. Belangrijke stukken van de puzzel beginnen de jongste jaren echter stilaan in elkaar te passen.

Wat specifiek het onderzoek van de zuivering van lucht binnenshuis betreft, heeft het onderzoeksteam een eerste samenvattend rapport opgesteld in september 1989. Voor dat onderzoek kochten de onderzoekers klassieke kamerplanten bij een gewone kweker.
De voorkeur ging uit naar soorten die relatief weinig licht nodig hebben en dus kunnen gedijen in afgesloten ruimten, kantoren, vrij donkere kamers enz.

De platen werden opgesteld in hermetisch afgesloten kastjes van plexiglas en, via een ingenieus systeem, blootgesteld aan hoge dosissen van respectievelijk benzeen, formaldehyde en trichloorethyleen. De proeven duurden telkens 24 uur. Elke keer werden stalen van de lucht in de kastjes genomen vòòr het inbrengen van de chemische stof, 6 uur erna en na 24 uur. Na 24 uur werden tevens stalen van de grond genomen.

In een tweede fase werd onderzocht welke invloed planten op de kwaliteit van de lucht in de testruimte hadden, wanneer ze gedurende een veel langere periode werden blootgesteld aan lagere concentraties chemische stoffen die normaal voorkomen in geïsoleerde gebouwen.

Voorts werd onderzocht wat er gebeurde wanneer men de bladeren van de planten verwijderde en wanneer men de potgrond met kiezelsteentjes bedekte.

Omdat men al lang de kwaliteiten van actieve koolstof kende, werd ook nagegaan hoe de vervuilde lucht in de testruimten reageerde wanneer men de planten combineerde met een actieve koolstoffilter voorzien vaan kleine ventilator.

De bevindingen

De resultaten waren voor iedereen een verrassing!

  • Gewone groene kamerplanten blijken zelfstandig in staat te zijn om verontreinigde lucht te zuiveren van toxische stoffen. Uit het NASA rapport halen we slechts enkele voorbeelden aan:
    - Klimopplantjes halen 89,8% van het aanwezige benzeen uit de lucht.
    - Een Scindapsus zuivert 73,2% van het aanwezige benzeen weg.
    - Een Dracaena en een Spathiphyllum breken op 24 uur 27 microgram trichloorethyleen in de lucht af.
    - Een Philodendron zuivert op 24 uur tijd bijna 10 microgram formaldehydegas weg, een Sansevieria 31 microgram, een dwergpalm 76 microgram.
  • Naarmate de plant langer wordt blootgesteld aan “normale” dosissen vervuilende stoffen, wordt haar zuiverende werking groter. Na 6 weken lijkt ze op een “kruissnelheid’ te zijn. Voorbeeld: een Aglanonema verwijderde in het begin van de proef 47,6% van het benzeen uit de lucht, na 6 weken 85,8%! De plant schijnt zich dus aan te passen aan de vervuilde lucht.
  • Wanneer men alle bladeren van de plant verwijdert, blijft de zuiverende werking doorgaan maar is deze minder groot. De zuiverende werking vermindert eveneens (maar blijft wel doorgaan) wanneer men de grond bedekt. Hieruit trekken de NASA onderzoekers dit besluit: een grote bladoppervlakte is weliswaar belangrijk, maar de eigenlijke zuivering gebeurt in de grond- wortelzone van de plant.
  • De combinatie van potgrond en plantwortels zorgt voor een rijk bacteriënleven. De NASA trof gemiddeld vijf tot zes verschillende soorten bacteriën in de grond aan. Naarmate de planten langer in de grond staan groeit hun aantal: de wortelgroei activeert dus hun werking.
  • De micro-organismen breken de chemische stoffen af door ze te gebruiken als voedsel. Daarmee is de ecologische kringloop rond. Wanneer de planten een week of zes in de vervuilde lucht hebben gestaan, hebben de bacteriën zich genetisch aangepast om de toxische stoffen als voedselbron te gebruiken.
  • Geven de planten die de vervuilde lucht hebben afgebroken, op hun beurt geen omgezette chemicaliën (zogenaamde metabolieten) af? Ook dat heeft het onderzoeksteam nagegaan.
    Hun conclusie: het concentratieniveau van metabolieten in de gezuiverde lucht is volledig verwaarloosbaar.
  • De zuiverende werking van de planten wordt onmiskenbaar verhoogd wanneer men de pot combineert met een actieve koolfilter, die voorzien is van een ventilator. Deze filter absorbeert de luchtvervuilende stoffen en slaat ze op tot de plantwortels en de micro-organismen ze als voedingsbron kunnen gebruiken. Hierbij wordt de koolstof geregenereerd.

Te mooi om waar te zijn?

Het spreekt vanzelf dat het NASA onderzoek een nieuw licht werpt op het nut van “simpele” kamerplanten. Het bewijst meteen dat goede oplossingen niet altijd duur hoeven te zijn.

Kamperplanten zijn inderdaad een praktisch, eenvoudig en doeltreffend middel om de lucht in moderne woningen en kantoren gezond te houden. Ze liggen in het bereik van iedereen en ze zijn nog decoratief ook. Ze vergen geen grote verbouwingen (in tegenstelling met bepaalde luchtverversingssystemen) en ze werken uit de aard van de zaak honderd percent natuurlijk!

Te mooi om waar te zijn?

De werkelijkheid is nog futuristischer, want het NASA onderzoek is ondertussen reeds verder aan het werken op de verkregen bevindingen. Hetzelfde onderzoekscentrum dat de research naar de luchtvervuiling heeft gedaan, heeft een zogenaamd BIO-HOME gebouwd, een soort van ruimtehuis dat hermetisch kan worden afgesloten. Hier wordt nu onder meer gezocht naar een compact systeem, toepasbaar in huis en in de ruimte, dat een ecologische kringloop met planten biedt. De planten moeten zowel het afvalwater als de lucht zuiveren en zorgen voor voedsel.

Daarnaast is men in de U.S.A. ook volop bezig praktische toepassingen in het “dagelijkse” leven te vinden:

  • Airconditioningsystemen die in een gewone woning kunnen worden aangewend en die planten combineren me actieve koolstof.
  • Zuivering van vervuild afvalwater door dit water doorheen grote plantenbedden te leiden.
  • Zuivering van industrieel vervuilde lucht door deze lucht eerst door watertanks te voeren en het vervuilde water dan met planten te zuiveren.

Ook in België wordt aan praktische toepassingen gewerkt. Zo heeft een privé firma een actieve koolstoffilter met kleine ventilator op de mart gebracht die men gewoon in de pot kan plaatsen.

Een must voor iedereen die gezonder wil wonen en geboeid is door de verbluffende manier waarop eenvoudige planten een antwoord kunnen bieden op problemen van de 21ste eeuw mens…

Daelemans Marc
PURE-Milieutechniek bvba
Averbodeweg, 21 B
3271 ZICHEM
Tel: 013/77 33 13
Gsm: 0476/35 24 84
url: www.pure-milieutechniek.be